Work-life balance - zmiany w Kodeksie pracy
Komisja Polityki Społecznej i Rodziny pozytywnie zaopiniowała projekt nowelizacji Kodeksu pracy wdrażającej dwie unijne dyrektywy dotyczące tzw. work-life balance. Chodzi o dyrektywę w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej i o tzw. dyrektywę rodzicielską.
Projekt zakłada m.in. zmiany w urlopach rodzicielskich, szersze stosowanie elastycznej organizacji pracy i możliwość zwolnienia od pracy "z powodu działania siły wyższej".
Podczas rozpatrywania projektu, posłowie zaproponowali do niego w sumie kilkadziesiąt poprawek. Akceptację komisji uzyskały poprawki zgłoszone przez PiS oraz zmiany redakcyjne zaproponowane przez sejmowe biuro legislacyjne. Odrzucono natomiast wszystkie poprawki zgłoszone przez Koalicję Obywatelską, Lewicę oraz Polskę 2050.
Lewica złożyła poprawki dotyczące m.in. wprowadzenie tzw. prawa do odłączenia, które spowoduje, że pracodawca nie będzie mógł po godzinach pracy oczekiwać dyspozycyjności od pracownika.
Ponadto Lewica zaproponowała, by ujęty w noweli urlop opiekuńczy w wymiarze 5 dni w roku kalendarzowym był płatny. "Naszym zdaniem taki urlop opiekuńczy nie będzie spełniał swojej funkcji, jeśli nie będzie za niego wynagrodzenia. Nikt nie będzie brał takiego urlopu" - uzasadniła posłanka Magdalena Biejat. Lewica chciała także rozszerzenia prawa do urlopu opiekuńczego m.in. na dziadków i rodzeństwo.
Wiceminister rodziny i polityki społecznej Stanisław Szwed tłumaczył, że koszty wprowadzenia pełnej płatności za urlop opiekuńczy są za duże i w budżecie państwa nie ma na to pieniędzy.
Propozycje Lewicy dotyczyły też podwyższenia wysokości zasiłku na urlopie rodzicielskim, w wymiarze 9 tygodni dla każdego z rodziców z 70 proc. podstawy do 81,5 proc.
Marzena Okła-Drewnowicz z Koalicji Obywatelskiej zgłosiła poprawkę, by urlop ten wynosił 100 proc. podstawy wymiaru zasiłku.
Koło Polska 2050 zaproponowało z kolei m.in. wprowadzenie instytucji "urlopu zdrowotnego w związku z chorobą własną". "W szczycie sezonu Minister Zdrowia miałby prawo wprowadzić rozporządzenie dotyczące możliwości wzięcia urlopu zdrowotnego w związku z chorobą własną bez wizyty u lekarza" - uzasadniła Hanna Gill-Piątek.
Ta poprawka również nie uzyskała większości komisji.
Poprawki w imieniu PiS złożył Adam Śnieżek. Dotyczyły one m.in. rozszerzenia zakresu szczególnej ochrony matek przed wypowiedzeniem i rozwiązaniem umowy o pracę. Zgodnie z poprawką, ochrona ta będzie obejmowała pracownika również od dnia złożenia wniosku o urlop macierzyński.
Poprawki PiS dotyczyły także ujednolicenia rozwiązań prawnych odnoszących się do uprawnień funkcjonariuszy służb związanych z rodzicielstwem.
Wiceminister Szwed podziękował posłom za sprawne rozpatrzenie projektu. Podkreślił przy tym, że rozwiązania w nim zawarte były pozytywnie oceniane przez stronę społeczną.
Projekt przygotowany przez MRiPS dotyczy m.in. urlopów i czasu pracy, w tym urlopu rodzicielskiego. Pracownice i pracownicy będą mieli do niego indywidualne prawo. Uniezależnione zostanie prawo ojca wychowującego dziecko do urlopu rodzicielskiego – od pozostawania matki dziecka w zatrudnieniu (ubezpieczeniu) w dniu porodu.
Ponadto wprowadzona zostanie, w ramach wymiaru urlopu rodzicielskiego, nieprzenoszalna część tego urlopu, w wymiarze do 9 tygodni dla każdego z rodziców. Wprowadzony zostanie 70 proc. zasiłek macierzyński za cały okres urlopu rodzicielskiego dla obojga rodziców.
Obecnie zasiłek macierzyński wypłacany jest w wysokości 100 proc. podstawy zasiłku za pierwsze 6 tygodni urlopu rodzicielskiego i 60 proc. podstawy wymiaru zasiłku za pozostałą cześć tego urlopu – oznacza to, że obecnie zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego wynosi średnio 67,5 proc. podstawy wymiaru zasiłku.
Według projektu, pracownik będzie mógł skorzystać z bezpłatnego urlopu opiekuńczego w wymiarze 5 dni w roku kalendarzowym. Urlop będzie możliwy do wykorzystania, aby zapewnić osobistą opiekę lub wsparcie osobie będącej krewnym (syn, córka, matka, ojciec lub małżonek) lub pozostającej we wspólnym gospodarstwie domowym, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych. Za czas tego urlopu nie będzie przysługiwało wynagrodzenie.
Wprowadzona zostanie także możliwość skorzystania ze zwolnienia od pracy "z powodu działania siły wyższej". Zwolnienie będzie możliwe do wykorzystania w pilnych sprawach rodzinnych w wymiarze 2 dni albo 16 godzin w roku kalendarzowym. Za czas tego zwolnienia pracownik zachowa prawo do połowy wynagrodzenia.
Zgodnie z projektem, umożliwione zostanie szersze stosowanie elastycznej organizacji pracy, w tym poprzez pracę zdalną, elastyczne rozkłady czasu pracy (ruchomy czas pracy, indywidualny rozkład czasu pracy, weekendowy system czasu pracy, system skróconego tygodnia pracy i przerywany czas pracy) oraz pracę w niepełnym wymiarze czasu pracy.
W projekcie wprowadzono także rozwiązania dotyczące umów o pracę. Pracownik, który wykonywał pracę przez co najmniej 6 miesięcy, będzie miał prawo wystąpić, raz w roku, o zmianę rodzaju umowy – na umowę o pracę na czas nieokreślony lub o bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki pracy. Będzie on musiał otrzymać także pisemną odpowiedź na ten wniosek, wraz z uzasadnieniem.(PAP)
Autorka: Karolina Kropiwiec
kkr/ mir/