Co to jest urlop tacierzyński?
Kodeks pracy przyznaje ojcom nowonarodzonych dzieci prawo do skorzystania z części urlopu macierzyńskiego. Z urlopu macierzyńskiego co do zasady korzysta matka dziecka, ale może zrezygnować z jego części na rzecz ojca dziecka. Taka cześć urlopu macierzyńskiego nazywana jest wówczas urlopem tacierzyńskim. Na czas urlopu tacierzyńskiego przerywa się działalność zarobkową. Okres urlopu tacierzyńskiego to okres sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.
Urlop tacierzyński to określenie potoczne. W rzeczywistości jest to urlop macierzyński wykorzystywany przez ojca.
Urlop tacierzyński a urlop ojcowski
2 tygodnie urlopu dla ojca dziecka, które gwarantuje Kodeks pracy to nie urlop tacierzyński, a urlop ojcowski. Często jednak błędnie nazywany jest urlopem tacierzyńskim, dlatego należy wspomnieć o nim w tym miejscu. Urlop ojcowski to uprawnienie wyłącznie ojca dziecka. Matka nie może z niego skorzystać. Jego wymiar to zawsze 2 tygodnie (14 dni kalendarzowych). Nie ma obowiązku wykorzystania 2 tygodni urlopu pod rząd – może je rozdzielić na różne okresy 2 razy po 7 dni. Istotnym warunkiem jest konieczność wykorzystania urlopu ojcowskiego do ukończenia przez dziecko 2. roku życia. Można przebywać na urlopie ojcowskim niezależnie od tego czy matka jest aktualnie na macierzyńskim czy nie.
Za urlop ojcowski przysługuje zasiłek macierzyński w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku czyli przy stałym wynagrodzeniu miesięcznym będzie to 100% wynagrodzenia. Bierze się pod uwagę ostatnie 12 miesięcy pracy. Niewykorzystany urlop ojcowski przepada i nie przysługuje za niego ekwiwalent.
Komu przysługuje urlop tacierzyński?
Urlop tacierzyński przysługuje ojcu dziecka lub innemu członkowi najbliższej rodziny po wykorzystaniu obowiązkowej części urlopu przez matkę. Ważne, by ojciec był zatrudniony miał umowę o prace i by był ubezpieczony. Muszą być odprowadzone za niego składki na ubezpieczenie chorobowe. Nie ma znaczenia przy tym czy są obowiązkowe czy dobrowolne. Przysługuje więc także na działalności gospodarczej i na zleceniu (jeśli osoby te zgłoszone są do ubezpieczenia chorobowego).
Ile trwa urlop tacierzyński?
Urlop tacierzyński może mieć różne wymiary. W dużej mierze zależy to od okresu, jaki wykorzystała na urlop macierzyński matka dziecka. Co do zasady urlop macierzyński wynosi 20 tygodni (przy urodzeniu się 1 dziecka przy jednym porodzie, większa liczba dzieci podnosi wymiar urlopu), z czego obowiązkowo matka wykorzystuje 14 tygodni. Ojcu może więc maksymalnie wnioskować o 6 tygodnie urlopu tacierzyńskiego.
Prawo pracy przewiduje sytuacje, kiedy matka ma obowiązek wykorzystania jedynie 8 tygodni urlopu. Pozostałą część może wykorzystać wówczas ojciec.
Szczegółowe informacje na temat skorzystania z urlopu macierzyńskiego przez ojca dziecka zawiera artykuł: Urlop macierzyński dla ojca dziecka - poradnik (cz. 1)
Ile płatny?
Za czas urlopu tacierzyńskiego przysługuje zasiłek macierzyński dla ojca. Można też nazywać go zasiłkiem tacierzyńskim. Kto płaci zasiłek? ZUS. Zasiłek macierzyński wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku, a więc 100% średniego wynagrodzenia pracownika przez 12 ostatnich miesięcy. Przy stałej stawce wynagrodzenia miesięcznego będzie to pełna pensja.
Wniosek o urlop tacierzyński - wzór
Urlop tacierzyński udzielany jest na pisemny wniosek pracownika. Kiedy złożyć wniosek? Jakie dokumenty? Przede wszystkim wniosek w sprawie rezygnacji z pozostałej części urlopu macierzyńskiego składa matka dziecka. Ma na to czas maksymalnie do 7 dni przed planowanym terminem przystąpienia do pracy. Pracodawca ma obowiązek uwzględnienia tego wniosku. Po drugie, pracownik składa wniosek o skorzystanie z pozostałej części urlopu macierzyńskiego w terminie do 14 dni przed planowaną datą rozpoczęcia urlopu.
Do wniosku należy dołączyć następujące załączniki:
- skrócony odpis aktu urodzenia dziecka (dzieci) lub zagraniczny akt urodzenia dziecka (dzieci) albo kopie tych dokumentów;
- oświadczenie pracownicy (matki dziecka) o zamiarze rezygnacji z pozostałej części urlopu macierzyńskiego albo oświadczenie ubezpieczonej-matki dziecka o zamiarze rezygnacji z pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi pozostałej części urlopu macierzyńskiego.
Czy można odmówić?
Pracodawca nie może odmówić prawa do skorzystania przez ojca z uprawnienia rodzicielskiego w postaci urlopu macierzyńskiego/tacierzyńskiego.
Urlop tacierzyński, gdy matka nie pracuje?
Urlop tacierzyński tym różni się od urlopu ojcowskiego, że matka musi wrócić do pracy. W tym celu przedstawia pracodawcy wniosek o rezygnacji z dalszej części urlopu macierzyńskiego.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dziennik Ustaw rok 2020 poz. 1320)
Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków (Dziennik Ustaw rok 2015 poz. 2243)
Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dziennik Ustaw rok 2020 poz. 870)