Prawo odwołania do sądu pracy
Zgodnie z art. 30 kodeksu pracy umowa o pracę ulega rozwiązaniu m.in. po upływie okresu wypowiedzenia (art. 30 § 1 pkt. 2 kodeksu pracy). Fundamentalną zasadą prawa pracy w przypadku wypowiedzenia umowy jest prawo pracownika do odwołania się do sądu pracy, o czym mówi art. 44 kodeksu pracy. Takie odwołanie przysługuje niezależnie od rodzaju umowy o pracę. Do sądu pracy odwołać można się zarówno w przypadku umowy o pracę na czas nieokreślony, określony, umowy na okres próbny, na czas wykonywania określonej pracy lub też na czas zastępstwa.
Odwołanie do sądu pracy powinno być wniesione przez pracownika w terminie 7 dni od doręczenia oświadczenia pracodawcy wypowiadającego umowę. Przekroczenie tego terminu będzie miało negatywne skutki dla pracownika, jako że będzie powodowało oddalenie powództwa niezależnie od ewentualnej zasadności roszczeń pracownika (por. uchwałę Sądu Najwyższego z 14 marca 1986 roku o sygn. III PZP 8/86).
Zobacz: Zatrudnianie i zwalnianie
Należy jednak pamiętać, iż zgodnie z art. 265 § 1 kodeksu pracy jeżeli pracownik nie dokonał czynności (nie wniósł pozwu do sądu w 7-dniowym terminie) bez swojej winy, może na jego wniosek postanowić o przywróceniu uchybionego terminu. Pracownik musi jednak uprawdopodobnić brak swojej winy w niedochowaniu terminu.
Przykład
Uprawdopodobnieniem braku winy będzie wskazanie, iż pracodawca w wypowiedzeniu nienależycie pouczył pracownika co do terminu wnoszenia odwołania do sądu pracy.
Roszczenia pracownika
Wnosząc odwołanie do sądu pracy pracownik musi określić treść swojego żądania. Rodzaj roszczeń, które przysługują pracownikowi zależy od rodzaju umowy o pracę łączącej go z pracodawcą. W przypadku umowy na czas nieokreślony, zgodnie z art. 45 kodeksu pracy, pracownik może żądać przywrócenie do pracy lub uznania bezskuteczności wypowiedzenia (to drugie w sytuacji, gdy okres wypowiedzenia jeszcze nie dobiegł końca). Ewentualnie może również dochodzić odszkodowania.
W przypadku umów terminowych (na okres próbny, czas określony, czas wykonania określonej pracy) roszczenia pracownika, zgodnie z art. 50 § 3 kodeksu pracy ograniczają się jedynie do odszkodowania. Wyjątkowo, gdy chodzi o pracownicę w ciąży lub na urlopie macierzyńskim, pracownika-ojca wychowującego dziecko, jak również pracownika korzystającego z ochrony związkowej, możliwe jest domaganie się przywrócenia do pracy.
Zobacz: Kiedy utrata zaufania może być przyczyną wypowiedzenia?
Kiedy wypowiedzenie jest wadliwe?
Sąd pracy uzna roszczenia pracownika za zasadne, jeżeli wypowiedzenie będzie wadliwe. Kiedy zatem można je uznać za wadliwe? Odpowiedź na to pytanie wymaga ustalenia rodzaju umowy o pracę. Od tego będzie bowiem zależało kiedy wypowiedzenie będzie wadliwe.
W przypadku umów terminowych, czyli m.in. umowy na czas określony, czy na czas wykonania określonej pracy, wadliwość ta będzie miała bowiem wyłącznie postać naruszenia przepisów prawa odnoszących się do wypowiadania umów. W praktyce może to polegać na naruszeniu formy wypowiedzenia umowy (art. 30 § 3 kodeksu pracy wypowiedzenie powinno być dokonane na piśmie) lub też na naruszeniu przepisów statuujących szczególną ochronę (np. art. 39 kodeksu pracy określającego ochronę przedemerytalną). W takiej sytuacji sąd nie będzie badał zasadności wypowiedzenia.
Ważne
W przypadków umów terminowych (np. umowy na czas określony) wypowiedzenie może być wadliwe jedynie wtedy, gdy pracodawca naruszy przepisy o wypowiadaniu umów. Sąd nie bada zasadności i istnienia przyczyn wypowiedzenia.
Inaczej sprawa się ma przy umowy na czas nieokreślony. Zgodnie z art. 45 kodeksu pracy wypowiedzenie będzie wadliwe w sytuacji, w której okaże się ono „nieuzasadnione” lub też gdy pracodawca naruszy przepisy dotyczące wypowiadania umów. Przekładając to na praktykę, oprócz warunków formalnych, sąd pracy sprawdzi również, czy wypowiedzenie miało swoje uzasadnienie poprzez istnienie prawdziwych i rzeczywistych przyczyn dotyczących pracownika.
Ważne
W przypadku umowy na czas nieokreślony wypowiedzenie będzie wadliwe, jeżeli pracodawca naruszy przepisy dotyczące wypowiadania, jak również wtedy gdy będzie nieuzasadnione. W tym przypadku wadliwość wypowiedzenia ma szerszy zakres. Sąd pracy bada bowiem również przyczyny wypowiedzenia.