Czy pracownicze programy emerytalne (PPE) zwalniają z tworzenia PPK

Czy pracownicze programy emerytalne (PPE) zwalniają z tworzenia PPK / fot. Shutterstock

Zgodnie z ustawą o PPK, istnieje możliwość zwolnienia z obowiązku tworzenia PPK pracodawców prowadzących PPE - prawniczych programów emerytalnych. W jakich przypadkach pracodawcy są zwolnieni z obowiązku tworzenia w firmie pracowniczych planów kapitałowych?

PROBLEM

Autopromocja

W naszej firmie liczącej 600 pracowników od dwóch lat działa pracowniczy program emerytalny. Pomimo że jest on dobrowolny, to 80% pracowników do niego przystąpiło. Pracodawca opłaca nam składki w wysokości 3% wynagrodzenia. Czy w takim przypadku jesteśmy zwolnieni z obowiązku tworzenia w firmie pracowniczych planów kapitałowych - pyta czytelniczka z Katowic.

RADA

Nie. Zwolnione z tworzenia pracowniczych planów kapitałowych (PPK) są te podmioty, które naliczają i odprowadzają składkę podstawową na poziomie co najmniej 3,5% wynagrodzenia uczestnika oraz gdy do PPE przystąpiło co najmniej 25% załogi. W państwa firmie składka podstawowa odprowadzana jest w wysokości 3%, a zatem nie spełniacie jednego z warunków zwolnienia. Jeżeli pracodawca podniesie składkę podstawową co najmniej do 3,5% wynagrodzenia, wówczas będziecie zwolnieni z obowiązku utworzenia PPK.

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

Sprawdź >>> Kalkulator PPK

UZASADNIENIE

Podmioty, które prowadzą pracownicze programy emerytalne, nie zostaną objęte ustawą o PPK, jeżeli do PPE przystąpiło co najmniej 25% załogi, a składka podstawowa potrącana przez pracodawcę wynosi co najmniej 3,5% wynagrodzenia pracowniczego. Warunki te muszą być spełnione na dzień, w którym dany podmiot miałby zostać objęty przepisami ustawy o PPK (w Państwa przypadku będzie to 1 lipca 2019 r.), i później. Podmiot zostanie objęty ustawą o PPK od dnia, w którym pracodawca:

zawiesi naliczanie i odprowadzanie składek podstawowych do PPE w okresie przekraczającym 90 dni;
ograniczy wysokość odprowadzanych składek podstawowych do PPE poniżej 3,5% wynagrodzenia (w rozumieniu art. 2 pkt 15 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych);
zlikwiduje PPE albo
celowo opóźni odprowadzanie składek podstawowych do PPE, przy czym okres opóźnienia przekroczy 90 dni.

(art. 133 ust. 1-2 ustawy o pracowniczych planach kapitałowych).

Autopromocja

Podstawa wymiaru składek ZUS. Praktycznie rozliczenia

Sprawdź

Polecamy: Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń

Wspomniane wcześniej sytuacje powodują obowiązek utworzenia w firmie pracowniczego planu kapitałowego.

Autopromocja

Zbiegi tytułów do ubezpieczeń społecznych

Sprawdź

W Państwa przypadku pracodawca może zgłosić do Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego podwyższenie składki podstawowej do co najmniej 3,5% wynagrodzenia. Wówczas nie będzie obowiązku utworzenia od 1 lipca 2019 r. pracowniczych planów kapitałowych - pod warunkiem że wyższa stopa procentowa wpłat obowiązywać będzie na ten dzień. Warto jednak zapoznać się z zasadami tworzenia i prowadzenia PPK. Ten program pod pewnymi względami jest dużo korzystniejszy zarówno dla pracodawcy, jak i dla pracownika.

Czym różni się PPE od PPK

Pracownicze programy emerytalne, które działają na rynku od wielu lat, jak też pracownicze plany kapitałowe (których obowiązek utworzenia wprowadzany będzie stopniowo od 1 lipca 2019 r.), to programy, których celem jest długoterminowe i systematyczne oszczędzanie środków z zamiarem wykorzystania ich w określonym wieku pracownika. Ich mechanizm działania jest podobny. Oba prowadzone są przez firmy ubezpieczeniowe i w obu są odprowadzane składki. Jednak są pewne odrębności, na które nie sposób nie zwrócić uwagi. Różnice w programach występują m.in. w:

procentowej wysokości składki,
zasadach finansowania składki,
sposobie zapisania się do programu,
zasadach wypłaty środków po uzyskaniu odpowiedniego wieku.

Poniżej przedstawiamy różnice programów systematycznego gromadzenia środków na przyszłą emeryturę

Tabela 1. Różnice pomiędzy PPE a PPK

Zasady tworzenia i uczestnictwa	PPE	PPK
Uczestnictwo	Dobrowolne: Autopromocja Zatrudnianie cudzoziemców. Procedury i rozliczenia Sprawdź dla pracodawcy (zawarcie umowy zakładowej) dla pracownika (wyłącznie na jego wniosek) Pracownikiem w rozumieniu ustawy o PPE jest: osoba zatrudniona, w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy, na podstawie: umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania, spółdzielczej umowy o pracę, umowy zawartej w wyniku powołania lub wyboru do organu reprezentującego osobę prawną oraz członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych, a jeżeli umowa zakładowa tak stanowi, także: osobę wykonującą pracę nakładczą (art. 303 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy) lub osobę fizyczną wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług (art. 750 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny), do której stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, lub członka rady nadzorczej wynagradzanego z tytułu pełnienia tej funkcji.	Obowiązkowe dla pracodawcy: od 1 lipca 2019 r. - dla firm zatrudniających na 31 grudnia 2018 r. co najmniej 250 osób, od 1 stycznia2020 r. dla firm zatrudniających na 30 czerwca 2019 r. co najmniej 50 osób, od 1 lipca 2020 r. dla firm zatrudniających na 31 grudnia 2019 r. co najmniej 20 osób, od 1 stycznia 2021 r. dla pozostałych podmiotów oraz jednostek sektora finansów publicznych Zwolnieni z tego obowiązku są pracodawcy, u których w firmie funkcjonuje PPE ze składką podstawową finansowaną przez pracodawcę w wysokości min. 3,5%, a do programu przystąpiło ponad 25% zatrudnionych, dobrowolne dla osób zatrudnionych do ukończenia 55. roku życia (pomimo że te osoby zostaną automatycznie zapisane do PPK, to jednak mogą zrezygnować z uczestnictwa w każdym czasie), dobrowolne na wniosek dla osób, które ukończyły 55. rok życia. Osobami zatrudnionymi są: pracownicy (z wyłączeniem pracowników młodocianych), osoby wykonujące pracę nakładczą, które ukończyły 18. rok życia, członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych lub spółdzielni kółek rolniczych, osoby fizyczne, które ukończyły 18. rok życia, wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, członkowie rad nadzorczych wynagradzanych z tytułu pełnienia tych funkcji - podlegające obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tych tytułów.
Wysokość składki podstawowej i sposób finansowania	do 7% wynagrodzenia - finansuje pracodawca. Składkę podstawową można ustalić procentowo lub w jednakowej kwocie dla wszystkich uczestników. Dopuszczalne jest także ustalenie składki procentowo z określeniem maksymalnej stawki kwotowej.	1,5% wynagrodzenia - finansuje pracodawca, 2% wynagrodzenia - finansuje pracownik. Składka podstawowa finansowana przez uczestnika PPK może wynosić mniej niż 2% wynagrodzenia, ale nie mniej niż 0,5% wynagrodzenia, jeżeli wynagrodzenie uczestnika PPK osiągane z różnych źródeł w danym miesiącu nie przekracza kwoty odpowiadającej 1,2-krotności minimalnego wynagrodzenia
Wysokość składki dodatkowej i sposób finansowania	Uczestnik może zadeklarować składkę dodatkową, jeżeli umowa zakładowa tego nie zakazuje. Wysokość składki dodatkowej określić należy w deklaracji. Uczestnik może zmienić jej wysokość lub całkowicie zrezygnować z jej wnoszenia. Suma składek dodatkowych wniesionych przez uczestnika do jednego programu w ciągu roku kalendarzowego nie może przekroczyć kwoty odpowiadającej czteroipółkrotności przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok. Maksymalny limit roczny w 2019 r. wynosi 21 442,50 zł.	maksymalnie do 2,5% wynagrodzenia - w przypadku pracodawcy, maksymalnie do 2% wynagrodzenia - w przypadku pracownika Składka dodatkowa może być różnicowana ze względu na długość okresu zatrudnienia w podmiocie zatrudniającym albo na podstawie postanowień regulaminu wynagrodzeń lub układu zbiorowego pracy obowiązujących w podmiocie zatrudniającym.
Składki finansowane z budżetu państwa	Brak	250 zł - wpłata powitalna, 240 zł - dopłata roczna.
Wypłata zgromadzonych środków	Wypłata następuje: na wniosek uczestnika po osiągnięciu przez niego wieku 60 lat, na wniosek uczestnika po przedstawieniu przez niego decyzji o przyznaniu prawa do emerytury i po ukończeniu 55. roku życia, w przypadku ukończenia przez uczestnika 70 lat, jeżeli wcześniej nie wystąpił z wnioskiem o wypłatę środków, na wniosek osoby uprawnionej, w przypadku śmierci uczestnika. W zależności od wniosku uczestnika wypłata środków może być jednorazowa lub ratalna.	Wypłata następuje po ukończeniu 60. roku życia: 25% jednorazowo lub w ratach 75% w co najmniej 120 ratach miesięcznych całość w co najmniej 120 ratach miesięcznych. Jeżeli wysokość pierwszej raty, wyliczona przez podzielenie łącznej wartości wszystkich jednostek uczestnictwa, zgromadzonych na rachunku PPK przez uczestnika, w dniu złożenia wniosku przez 120 (a gdy uczestnik PPK złożył wniosek o wypłatę w mniejszej liczbie rat - przez liczbę odpowiadającą liczbie rat wskazanych we wniosku) - jest mniejsza niż 50 zł, środki zapisane na rachunku PPK uczestnika PPK wypłaca się jednorazowo. W przypadku poważnej choroby uczestnika, jego współmałżonka lub dziecka istnieje możliwość wypłaty jednorazowej 25% zgromadzonych środków. Uczestnik może też wystąpić o wypłatę 100% zgromadzonych środków z przeznaczeniem ich na pokrycie wkładu własnego na zakup nieruchomości mieszkaniowej (w tym przypadku wpłata będzie podlegała zwrotowi do PPK na zasadach ustalonych w umowie zawartej pomiędzy uczestnikiem a instytucją prowadzącą PPK).
Dziedziczenie	Wypłata gotówkowa dla osób uposażonych wskazanych przez pracownika lub - w przypadku ich braku - dla spadkobierców zmarłego uczestnika, lub transfer na IKE tych osób.	Połowa oszczędności przypada pozostającemu przy życiu małżonkowi, druga połowa zaś dla osoby/osób uprawnionych przez pracownika (lub dla spadkobiercy, jeśli pracownik nie wyznaczył osoby uprawnionej). Przekazanie następuje w formie transferowej na rejestr PPK, IKE lub PPE lub w gotówce. Jeśli natomiast uczestnik nie pozostawał w związku małżeńskim, wówczas całość oszczędności przechodzi na osoby uprawnione lub spadkobierców jako wypłata transferowa do PPK, IKE lub PPE albo w gotówce.

Podstawa prawna:

art. 1-39, art. 57-59, art. 80-86, art. 94-105, art. 133, art. 134, art. 137, art. 144 ustawy z 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych(Dz.U. z 2018 r. poz. 2215),
art. 2 ust. 2, art. 11, art. 24-25, art. 42-43 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1449; ost. zm. Dz.U. z 2018 r. poz. 2215).