Problem
Pracownicy zatrudnieni na pełny etat świadczą pracę na zmiany w równoważnym systemie czasu pracy do 12 godzin na dobę w 1-miesięcznym okresie rozliczeniowym, który odpowiada miesiącom kalendarzowym. Ze względu na zmianowość wykonują oni pracę także w niedziele i święta. Jeden z pracowników 3 maja 2016 r. (święto), który był dla niego dodatkowym dniem wolnym od pracy wynikającym z harmonogramu, wykonywał pracę przez 12 godzin (nie był to dzień wolny wynikający z 5-dniowego tygodnia pracy). Jakie wynagrodzenie przysługuje pracownikowi za ten czas?
Rada
Za wszystkie godziny przepracowane w dniu wolnym wynikającym z harmonogramu Państwa pracownik powinien otrzymać normalne wynagrodzenie. Ponadto należy uznać, że za pierwszych 8 godzin przysługuje mu 100% dodatek, a za każdą następną godzinę 50% dodatek (pod warunkiem że te godziny nie przypadały w porze nocnej, bo wówczas należałoby wypłacić 100% dodatek do wynagrodzenia).
Polecamy produkt: Umowy terminowe – jak zawierać i wypowiadać (książka)
Uzasadnienie
W równoważnym systemie czasu pracy praca może być wydłużona do 12, 16, a nawet do 24 godzin. Aby wyrównać wykonywanie zadań służbowych w wymiarze dobowym przekraczającym 8 godzin, pracodawcy często muszą wyznaczyć w harmonogramach dodatkowe dni wolne. Dni te powinny być wyraźnie zaznaczane w grafikach pracy. Nie należy ich utożsamiać z dniami wolnymi udzielanymi z tytułu przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy. Należy przyjąć, że dodatkowe dni wolne harmonogramowe mogą przypadać również w niedziele i święta, jeżeli praca w tych dniach jest wykonywana.
Pracę w dni harmonogramowo wolne należy rekompensować na ogólnych zasadach, tj. czasem wolnym lub wynagrodzeniem w razie niemożności udzielenia czasu wolnego.
Praca w dzień wolny harmonogramowo powinna być rekompensowana na ogólnych zasadach, co oznacza, że w zamian za taką pracę pracownik powinien otrzymać:
● czas wolny na swój wniosek – w wymiarze odpowiadającym liczbie przepracowanych nadgodzin lub z inicjatywy pracodawcy – w wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych, albo
● dodatek (oprócz wynagrodzenia) w odpowiedniej wysokości, jeżeli pracy w dniu wolnym harmonogramowo nie można zrekompensować czasem wolnym.
Za pracę wykonaną w nadgodzinach niezrekompensowanych czasem wolnym pracownikowi przysługują, poza normalnym wynagrodzeniem, odpowiednie dodatki uzależnione od okoliczności wystąpienia takiej pracy (art. 1511 § 1–2 Kodeksu pracy).
Wysokość dodatków za pracę nadliczbową
|
Wystąpienie godzin nadliczbowych |
Wysokość dodatku |
|
w nocy, w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, albo w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy |
100% |
|
w przypadku przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, z wyjątkiem sytuacji, gdy przekroczenie tej normy nastąpiło w wyniku pracy ponad normę dobową zrekompensowaną dodatkiem lub czasem wolnym |
|
|
w innych przypadkach niż wymienione wyżej |
50% |
Praca przez pierwszych 8 godzin w dniu harmonogramowo wolnym od pracy stanowi przekroczenie przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy, za które pracownikowi przysługuje normalne wynagrodzenie ze 100% dodatkiem płatnym na koniec okresu rozliczeniowego. Za kolejne przepracowane godziny (powyżej 8 godzin), które stanowią przekroczenie normy dobowej, należy wypłacić normalne wynagrodzenie powiększone o 50% lub 100% dodatek.
Jeśli zatem nie mogą Państwo oddać pracownikowi czasu wolnego za pracę w dniu wolnym harmonogramowo, to oprócz normalnego wynagrodzenia należy zapłacić mu za pierwszych 8 godzin tej pracy dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia (w tym przypadku doszło do przekroczenia normy średniotygodniowej) oraz za pozostałe 4 godziny dodatek w wysokości 50% (nastąpiło przekroczenie normy dobowej).
Polecamy serwis: Czas pracy
Przykład
Pracownik wykonuje pracę w pełnym wymiarze czasu pracy na zmiany w równoważnym systemie czasu pracy po 12 godzin w 1-miesięcznym okresie rozliczeniowym. Z powodu choroby zmiennika pracodawca nakazał pracownikowi przyjście do pracy 3 maja 2016 r. na 12 godzin (od 7.00 do 19.00) w dniu dla niego harmonogramowo wolnym od pracy. Uwzględniając fakt, że pracownik otrzymuje miesięcznie stałą pensję zasadniczą 3000 zł brutto, należną płacę za pracę w dniu harmonogramowo wolnym ustala się następująco:
Krok 1. Obliczenie stawki godzinowej:
3000 zł : 160 godz. (nominalny czas pracy w maju 2016 r.) = 18,75 zł.
Krok 2. Obliczenie normalnego wynagrodzenia za 12 godzin pracy:
18,75 zł x 12 godz. = 225 zł.
Krok 3. Obliczenie dodatku za pierwszych 8 godzin pracy (od 7.00 do 15.00):
18,75 zł x 8 godz. = 150 zł.
Krok 4. Obliczenie dodatku za 4 kolejne godziny pracy (od 15.00 do 19.00):
18,75 zł x 4 godz. x 50% = 37,50 zł.
Za pracę 3 maja 2016 r. pracownik powinien otrzymać normalne wynagrodzenie w wysokości 225 zł i dodatek w wysokości 187,50 zł (150 zł + 37,50 zł).
Podstawa prawna:
● art. 135 § 1, art. 147, art. 1511–1513 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy – j.t. Dz.U. z 2014 r., poz. 1502; ost.zm. Dz.U. z 2015 r., poz. 1268
● § 4–4a rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy – Dz.U. Nr 62, poz. 289; ost.zm. Dz.U. z 2015 r., poz. 2000
Autor: Mariusz Pigulski - ekspert ds. prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, autor licznych opracowań i publikacji z dziedziny kadrowo-płacowej.
Dołącz do nas na Facebooku!