Celem ustawy, której projekt stanowił inicjatywę ustawodawczą Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, jest wprowadzenie rozwiązań ułatwiających pracownikom realizację przysługujących im uprawnień pracowniczych oraz wzmacniających ochronę pracowników. W związku z powyższym, ustawa wprowadza zmiany w przepisach:
1) ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy;
2) ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego;
3) ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych;
4) ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.
Zmiany wprowadzone w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy obejmują:
1) stworzenie otwartego katalogu przesłanek uzasadniających dyskryminację;
Zgodnie z nowelizacją, każde nieuzasadnione obiektywnymi przyczynami nierówne traktowanie pracowników będzie uznawane za dyskryminację. Dotychczas dyskryminację stanowiło wyłącznie gorsze traktowanie pracownika ze względu na jakąś jego osobistą cechę lub właściwość niezwiązaną z wykonywaną pracą, przykładowo wymienioną w art. 183a § 1 Kodeksu pracy, bądź ze względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy. Za dyskryminację nie uznawano natomiast nierówności wynikającej z przyczyn innych niż uznane za dyskryminujące, co powodowało nieuzasadnione zróżnicowanie sytuacji prawnej osób, wobec których pracodawca naruszył zakaz równego traktowania w zatrudnieniu.
>>> 26 czerwca – Webinarium: Zmiany w kodeksie pracy - Prezydencka nowelizacja
2) objęcie szczególną ochroną przed rozwiązaniem stosunku pracy pracowników-innych członków najbliższej rodziny, korzystających z urlopu macierzyńskiego lub urlopu rodzicielskiego, oraz przyznanie im uprawnień analogicznych do przysługujących pracownicom oraz pracownikom-ojcom wychowującym dziecko, korzystającym z tych urlopów;
Więcej na ten przeczytasz tu >>>
3) przyznanie pracownikowi objętemu ochroną przedemerytalną, któremu umowę o pracę zawartą na czas określony wypowiedziano z naruszeniem przepisów o wypowiadaniu takiej umowy, prawa żądania orzeczenia przez sąd bezskuteczności wypowiedzenia tej umowy, a w razie jej rozwiązania – przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach, co stanowi realizację wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 grudnia 2018 r., sygn. akt P 133/15.
4) umożliwienie, w przypadku mobbingu, dochodzenia od pracodawcy, na podstawie przepisów Kodeksu pracy, odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenia za pracę także w sytuacji, gdy pracownik nie rozwiązał stosunku pracy;
5) wydłużenie terminu do wystąpienia do pracodawcy z wnioskiem o sprostowanie świadectwa pracy oraz skierowania żądania sprostowania świadectwa pracy do sądu pracy, z 7 do 14 dni;
6) dodanie regulacji, z której wprost wynika prawo do wystąpienia przez pracownika, w przypadku niewydania mu przez pracodawcę świadectwa pracy, z żądaniem zobowiązania pracodawcy do wydania świadectwa pracy do sądu pracy;
7) wprowadzenie regulacji uprawniającej pracownika prawo do wystąpienia do sądu pracy z żądaniem ustalenia uprawnienia do otrzymania świadectwa pracy w sytuacji, gdy pracodawca nie istnieje albo z innych przyczyn wytoczenie przeciwko niemu powództwa o zobowiązanie do wydania świadectwa pracy jest niemożliwe;
8) zaostrzenie regulacji kodeksowej dotyczącej odpowiedzialności pracodawcy za niewydanie pracownikowi świadectwa pracy i w konsekwencji przeniesienie z rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 grudnia 2016 r. w sprawie świadectwa pracy do Kodeksu pracy regulacji dotyczącej terminu wydania świadectwa pracy;
Więcej na ten temat przeczytasz tu >>>
9) dostosowanie brzmienia przepisu dotyczącego przedawnienia roszczeń ze stosunku pracy do orzecznictwa sądowego.
Polecamy: Kodeks pracy 2019 – Nowe Wydanie. Praktyczny komentarz z przykładami
Zmiany wprowadzone w ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego dotyczą:
1) dodania regulacji proceduralnych dotyczących wystąpienia do sądu pracy z żądaniem zobowiązania pracodawcy do wydania świadectwa pracy oraz z żądaniem ustalenia uprawnienia do otrzymania świadectwa pracy;
Przepisy te zostały dodane, odpowiednio, w postępowaniu procesowym (w rozdziale II – Postępowanie w sprawach z zakresu prawa pracy w dziale III w tytule VII księgi pierwszej) – w odniesieniu do żądania zobowiązania pracodawcy do wydania świadectwa pracy, oraz w postępowaniu nieprocesowym (w księdze drugiej w tytule II dodano dział IVb – Sprawy z zakresu prawa pracy) – w odniesieniu do żądania ustalenia uprawnienia do otrzymania świadectwa pracy. Zawierają one w szczególności wymagania, jakie musi spełniać wyrok zobowiązujący pracodawcę do wydania świadectwa pracy oraz postanowienie uwzględniające żądanie ustalenia uprawnienia do otrzymania świadectwa pracy, a także regulację, zgodnie z którą wyrok zobowiązujący pracodawcę do wydania świadectwa pracy oraz postanowienie uwzględniające żądanie ustalenia uprawnienia do otrzymania świadectwa pracy zastępują świadectwo pracy.
2) wprowadzenia właściwości przemiennej przy egzekucji świadczeń niepieniężnych z zakresu prawa pracy.
Zmiany wprowadzone w ustawie z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych mają charakter porządkujący. Zmieniają one rodzaj aktu wykonawczego, w drodze którego Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej wydaje przepisy dotyczące pracowników Biura Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, wskazane w art. 48 ust. 1 ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych, z zarządzenia na rozporządzenie. Ponadto, art. 48 ust. 1 ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych został uzupełniony o wytyczne niezbędne do wydania aktu wykonawczego w formie rozporządzenia, a z wprowadzenia do wyliczenia zawartego w tym przepisie wyeliminowano przepisy nie zawierające upoważnień ustawowych.
Z kolei zmiany wprowadzone w ustawie z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych dotyczą zwolnienia pracowników występujących do sądu pracy z żądaniem ustalenia uprawnienia do otrzymania świadectwa pracy od obowiązku uiszczenia kosztów sądowych.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem zmian w ustawie z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych, które wchodzą w życie po upływie miesiąca od dnia ogłoszenia.